Η περίοδος της εφηβείας αποτελεί ένα πολύ σημαντικό και καθοριστικό σημείο στη ζωή του ατόμου, καθώς συχνά κρίνει την σταδιοδρομία του ως ενήλικας κι επηρεάζει το μέλλον του. Οι νέοι που βρίσκονται στο μεταβατικό αυτό στάδιο χρειάζονται την αγάπη, την υποστήριξη, την ενθάρρυνση και την προσοχή των γονιών τους το ίδιο με πριν, όμως όχι σε προστατευτικό βαθμό, αλλά σε βαθμό που να δείχνει μία ισοτιμία μεταξύ τους.
Οι οικογενειακές σχέσεις αλλάζουν κατά την εφηβεία. Τα σκαμπανεβάσματα και οι συγκρούσεις ξεκινάνε, όμως συνήθως τα πράγματα βελτιώνονται όσο τα παιδιά γίνονται πιο ώριμα και οι σχέσεις αποκαθίστανται και παραμένουν ισχυρές.
Μπορεί οι έφηβοι να μην επικοινωνούν μαζί σας σε ίδιο βαθμό όπως παλαιότερα, αλλά εξακολουθούν να σας χρειάζονται, να σας αγαπούν και να θέλουν να συμμετάσχετε στη ζωή τους, παρόλο που η στάση και η συμπεριφορά τους πολλές φορές μπορεί να δείχνει το αντίθετο. Είναι γεγονός πως τα εφηβικά χρόνια είναι η στιγμή που οι νέοι προτιμούν να περνούν περισσότερο χρόνο με τους φίλους τους και να αρχίζουν να απομακρύνονται από τους γονείς τους. Μην σας ανησυχεί όμως αυτό!
Εφηβεία είναι…
η μεταβατική περίοδος ανάμεσα στην παιδική και ενήλικη ζωή του ατόμου, η οποία περιλαμβάνει σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και συχνά προκαλεί αναστάτωση στους γονείς. Κατά την εφηβεία, οι ορμόνες χτυπάνε κόκκινο και οι ίδιοι οι έφηβοι προσπαθούν να κατανοήσουν τις αλλαγές που βιώνουν. Αποτέλεσμα αυτού είναι εντάσεις, συγκρούσεις, ανασφάλεια, τάσεις απομόνωσης, αντιδραστικότητα και διάθεση για πειραματισμούς.
Ο τρόπος που θα βιώσει και θα διαχειριστεί κάθε έφηβος τις αλλαγές αυτές εξαρτάται από το οικογενειακό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει.
Συμβουλές για τους γονείς
Προκειμένου να ενισχύσετε τις σχέσεις με τα έφηβα παιδιά σας, θα μπορούσατε:
- να προγραμματίζετε έστω μία με δύο φορές την εβδομάδα να τρώτε όλοι μαζί μέσα ή έξω από το σπίτι
- να οργανώσετε μία οικογενειακή εκδρομή
- να πάτε μία απλή βόλτα για περπάτημα
- να γιορτάζετε κάθε τους επίτευγμα με μια κοινή έξοδο
- να μοιράζεστε ή γιατί όχι και να τους διδάσκετε κάτι νέο και ενδιαφέρον για αυτούς, σε σχέση πάντα με τα ενδιαφέροντά τους όπως αθλήματα, εικαστικά, μουσική, θέατρο, φωτογραφία, τουρισμό, μαγειρική, κηπουρική, μαστορέματα, μοντελισμό, χειροποίητες κατασκευές, λογοτεχνία, κινηματογράφο, οδήγηση κ.α.
- να προσφερθείτε να σας δείξουν περισσότερα για τον «κόσμο» τους
- να φροντίστε οι κανόνες στο σπίτι να ισχύουν για όλους κι όχι μόνο για τα παιδιά, ώστε να δηλώνετε ξεκάθαρα ποια είναι η αναμενόμενη συμπεριφορά για όλη την οικογένεια, χωρίς να τα στοχοποιείτε π.χ. χτυπήστε την πόρτα πριν μπείτε στο δωμάτιό τους, σεβαστείτε τον ύπνο τους, ρωτήστε τα όταν χρειάζεστε κάτι δικό τους, συμμαζέψτε το δωμάτιο σας ή το μπάνιο κλπ
- να δεχθείτε τους φίλους τους στο σπίτι, το εξοχικό ή στην οικογενειακή έξοδο. Αποτελεί μια καλή ευκαιρία να καταλάβετε πως φέρονται εκτός οικογένειας και να επικοινωνήσετε από κοινού
- να ακούτε προσεκτικά την άποψή τους και να μην την απορρίπτετε απευθείας
- να εμπιστεύεστε τις αποφάσεις τους και να μην είστε πολύ σκληροί απέναντί τους
- να επιβραβεύετε με ειλικρίνεια κάθε τους επιτυχία και να διατηρείτε ένα ζεστό οικογενειακό περιβάλλον ώστε το παιδί να νιώθει προστατευμένο
- να μην ξεχνάτε να τους δείχνετε πως τους αγαπάτε. Το κυριότερο κάντε το με τις ξεχωριστές πράξεις που αυτά αντιλαμβάνονται ως αγάπη
- να παρακολουθείτε προσεκτικά όλα όσα έχουν να σας πουν, όταν εκείνα έχουν την διάθεση να το κάνουν
Διαθεσιμότητα 24/7
Είναι πολύ σημαντικό να είστε διαθέσιμοι όποτε σας ζητηθεί, ακόμα κι αν χρειαστεί να διακόψετε τις δικές σας ασχολίες ή ακόμη και να ξενυχτήσετε. Γρήγορα θα αντιληφθείτε πως δύσκολα ανοίγονται πλέον. Όταν τελικά το κάνουν, αδράξτε την ευκαιρία. Δεν μπορεί να υπάρχει αναβολή στο να γίνετε καλοί, πρόθυμοι και κυρίως έμπιστοι ακροατές σε όσα διατίθενται να σας πουν και μάλιστα με την θέλησή τους. Όλα τα άλλα μπορούν να περιμένουν!
Λάθη προς αποφυγή
- Συγκρούσεις: είτε πρόκειται για απαγόρευση κυκλοφορίας, αλλαγή στην εμφάνιση, παρέα με συγκεκριμένα άτομα, υπερβολική ενασχόληση με το κινητό/υπολογιστή ή αποχή από το διάβασμα, καλό θα ήταν θα προσπαθήσετε να αντιμετωπίσετε την κάθε κατάσταση με ηρεμία και διάλογο. Η «ηρεμία» είναι η λέξη κλειδί και θα πρέπει να σας χαρακτηρίζει ακόμα και αν το παιδί σας δεν είναι ήρεμο. Οι συγκρούσεις δεν βοηθάνε σε τίποτα παρά μόνο κακό κάνουν.
- Όρια: Είναι σημαντικό να διατηρηθεί ισορροπία μεταξύ της ανεξαρτησίας του παιδιού σας και της ασφάλειάς του. Είναι σημαντικό να τεθούν όρια ώστε οι έφηβοι να μεγαλώσουν υγιείς και χαρούμενοι. Θέστε ρεαλιστικά όρια και εμπιστευτείτε τους. Τα παιδιά σας θα δοκιμάσουν τα όρια και την υπομονή σας, όμως εσείς προσπαθήστε να μην πέσετε στην «παγίδα» τους.
- Έλλειψη επικοινωνίας: Το λεγόμενο χάσμα γενεών. Πολλές φορές, οι γονείς αδυνατούν να καταλάβουν τα παιδιά τους, σαν να μιλάνε δύο διαφορετικές γλώσσες. Είναι σημαντικό να ακούτε τους εφήβους και να τους κάνετε να νιώθουν πως καταλαβαίνετε όσα σας λένε. Αξίζει να βάλετε τα δυνατά σας, ώστε να ξεπεράσετε δικές σας παγιωμένες αντιλήψεις και να δείξετε κατανόηση, προκειμένου να κερδίσετε την εμπιστοσύνη τους. Προσέξτε μόνο! Μην την καταχραστείτε, στηρίξτε τις επιλογές τους και μην αλλάζετε τακτική. Κρατήστε ισορροπίες όσο δύσκολο κι αν σας είναι. Αξίζει τον κόπο!
- Συνεχείς επικρίσεις: Είναι εξαιρετικά δύσκολο να επηρεάσετε έναν έφηβο όταν συνεχώς διαφωνείτε μαζί του, τον διορθώνετε και τον κρίνετε. Δε θα θέλει να συνεργαστεί με σας για να λύσετε τα προβλήματα και μπορεί να σας πολεμάει. Όταν οι έφηβοι δεν νιώθουν συνδεδεμένοι με τους γονείς τους, μπορεί να μην είναι πρόθυμοι να σεβαστούν τις σκέψεις ή τα συναισθήματα των γονέων τους. Επιτρέψτε του να κερδίσει κάποιες «μάχες». Η διαπραγμάτευση είναι βασικό στοιχείο της επικοινωνίας με τους εφήβους και μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή προβλημάτων, καθώς τους δείχνει ότι σέβεστε τη γνώμη τους και τους βοηθάει να μάθουν να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις.
- Τελειότητα: Μην απαιτείται από το έφηβο παιδί σας να είναι τέλειο σε όλα, αλλά και μην το συγκρίνετε με άλλα παιδιά της ηλικίας του. Η απαιτητική τελειότητα μπορεί να είναι επιβλαβής για τους εφήβους.
- Φίλοι: Σίγουρα επιθυμείτε τα παιδιά σας να συναναστρέφονται με τα σωστά άτομα. Οι έφηβοι ωστόσο κάνουν τις δικές τους επιλογές στο κομμάτι της φιλίας. Αν και η παρέα με λάθος άτομα μπορεί να σας προκαλέσει ανησυχία, επικεντρωθείτε στη συμπεριφορά των παιδιών σας και όχι στων φίλων του.
- Ιδιωτικότητα: είναι πολύ σημαντικό να σέβεστε την ανάγκη ιδιωτικότητας του εφήβου.
Πάρτε βαθιές αναπνοές, διαχειριστείτε τον θυμό σας, εστιάστε στα σημαντικά. Επενδύστε τον χρόνο σας στην νέα γενιά, διδάξτε και καθοδηγήστε το παιδί σας. Με την δική σας στήριξη θα καταφέρει να αποκτήσει ουσιαστικά εφόδια ώστε να εξελιχθεί σε έναν ανεξάρτητο και υπεύθυνο ενήλικα.
