Η σύγχρονη κοινωνία απαιτεί όλο και περισσότερες επαγγελματικές ευθύνες και υποχρεώσεις, γρήγορους και εξαντλητικούς ρυθμούς ζωής, πολλές ώρες δουλειάς ενώ χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό στον εργασιακό στίβο.
Έρευνες αναδεικνύουν ότι το άγχος στους εργασιακούς χώρους είναι υπαρκτό και επηρεάζει την υγεία, τη ψυχοσυναισθηματική κατάσταση και την αποδοτικότητα των εργαζόμενων.
Όταν η πίεση στο χώρο εργασίας φτάνει σε υπερβολικά επίπεδα και διαρκεί για πολύ χρόνο, οι άνθρωποι διαπιστώνουν την ύπαρξη μιας απειλής για την ευημερία ή τα συμφέροντά τους και στη συνέχεια, βιώνουν συναισθήματα όπως φόβο, θυμό ή άγχος. Το εργασιακό άγχος μπορεί να οριστεί ως η βλαβερή σωματική και συναισθηματική αντίδραση, που παρατηρείται, όταν οι εργασιακές απαιτήσεις δεν ταιριάζουν με τις ικανότητες, τους πόρους ή τις ανάγκες του εργαζομένου.
Το στρες στον επαγγελματικό χώρο μπορεί να οδηγήσει σε ασθένειες ή ακόμα και τραυματισμούς. Είναι μια αρνητική και δυσάρεστη κατάσταση, η οποία παρατηρείται, όταν ένα άτομο αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις ή τις πιέσεις που του έχουν επιβληθεί.
Οι επαγγελματικοί παράγοντες πρόκλησης εργασιακού στρες μπορούν να χωριστούν σε δύο κύριες ομάδες:
1. Τους κινδύνους που αφορούν το περιεχόμενο της εργασίας:
- Μονότονα, υποτονικά, ασήμαντα, δυσάρεστα καθήκοντα.
- Πλήρη έλλειψη ενδιαφέροντος.
- Πολλή ή λίγη εργασία σε σχέση με τις προσδοκίες.
- Εργασία υπό έντονες χρονικές πιέσεις και με ιδιαίτερα αυστηρά ωράρια.
- Μη ευέλικτα προγράμματα.
- Πολλές και μοναχικές ώρες.
- ‘Αστατο και απρογραμμάτιστο ωράριο.
- Ανύπαρκτη συμμετοχή στην λήψη αποφάσεων,
- Παντελής έλλειψη ελέγχου.
2. Τους κινδύνους που έχουν σχέση με το περιβάλλον της εργασίας:
- Εξέλιξη σταδιοδρομίας: Θέση, μισθός
- Ανασφάλεια: Έλλειψη προοπτικών εξέλιξης, πολλές ή λίγες προαγωγές, εργασία «μικρής κοινωνικής αξίας», σύστημα πληρωμής, ασαφή ή άδικα συστήματα αξιολόγησης της απόδοσης, ύπαρξη πολλών ή λίγων ικανοτήτων για μια θέση.
- Ρόλος στην επιχείρηση: Ασαφής ρόλο ή αντικρουόμενοι ρόλοι στην ίδια εργασία, ευθύνη, συνεχής επαφή με άλλους ανθρώπους και με τα προβλήματά τους.
- Διαπροσωπικές σχέσεις: Ακατάλληλη, απερίσκεπτη ή μη υποστηρικτική εποπτεία και προϊστασία, κακές σχέσεις με τους συναδέλφους, καταπίεση, παρενόχληση ακόμα και βία.
- Σύνδρομο “Mobbing”: Συστηματική ψυχολογική επίθεση και στρατηγική περιθωριοποίησης μέσα από προσβλητική μεταχείριση ιεραρχικά ανώτερων ή ακόμη και συναδέλφων.
- Απομονωμένη ή μοναχική δουλειά, ασαφείς διαδικασίες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ή των παραπόνων.
- Χαρακτήρας της επιχείρησης: Κακή επικοινωνία, κακή ηγεσία, ασάφεια όσον αφορά τους στόχους, την στρατηγική, τις αξίες και την δομή της επιχείρησης
- Αλληλεπίδραση σπιτιού-δουλειάς: Αντικρουόμενες απαιτήσεις σπιτιού-δουλειάς, έλλειψη υποστήριξης στο χώρο εργασίας για τα οικογενειακά προβλήματα, έλλειψη υποστήριξης στο σπίτι για τα εργασιακά προβλήματα.
Τρόποι Αντιμετώπισης εργασιακού στρες
Η σωστά οργανωμένη εργασία είναι η βάση για τη καλή απόδοση του εργαζόμενου και τη μείωση των παραγόντων του άγχους. Επίσης, ένα λογικό επίπεδο κοινωνικότητας και ομαδικής εργασίας συμβάλλει στην παραγωγικότητα, γιατί αυξάνει την αφοσίωση στη δουλειά και στην ομάδα εργασίας.
Από την πλευρά των επιχειρήσεων, θα πρέπει να δημιουργήσουν το κατάλληλο εργασιακό περιβάλλον για τους εργαζόμενούς τους όπως :
- Συνδυασμός των απαιτήσεων της δουλειάς με τις δυνατότητες των υπαλλήλων, η παροχή κινήτρων, η θετική ενίσχυση, η εκπαίδευση των υπαλλήλων σε θέματα διαχείρισης στρες (Stress Management Programs).
- Δυνατότητα ευελιξίας στην οργανωτική δομή ανάλογα με τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και τεχνολογικές εξελίξεις.
- Ασφάλεια στην εργασία.
- Παροχή επαρκούς χρόνου στους εργαζομένους για την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
- Σαφής περιγραφή εργασίας.
- Παροχή δυνατότητας να εκφράζουν παράπονα και η σοβαρή αντιμετώπιση αυτών.
- Κατανόηση των παραγόντων άγχους εκτός του χώρου εργασίας.
- Ανταπόκριση του φόρτου εργασίας στις δυνατότητες και στους πόρους εκάστου εργαζομένου.
Όλα τα ανωτέρω πρέπει να αποτελούν βασικές προτεραιότητες όταν μια επιχείρηση θέτει ως στόχο την καταπολέμηση του στρες των υπαλλήλων της.
Ατομικές πρακτικές :
- Βελτίωση της ευχαρίστησης και της άνεσης στις σχέσεις με τους συναδέλφους.
- Βελτίωση της αυτοπεποίθησης και του αισθήματος επάρκειας στη διαχείριση των επαγγελματικών ευθυνών.
- Βάλτε προτεραιότητες όλα τα πράγματα που ασχολείστε δεν είναι επείγοντα.
- Μη προσπαθείτε να ευχαριστήσετε τους πάντες δίπλα σας.
- Κάντε συχνά διαλείμματα.
- Γυμναστείτε.
- Φροντίστε τη διατροφή σας.
- Επιπλέον χρησιμοποιήστε τεχνικές χαλάρωσης και διαλογισμό που μειώνουν την ένταση στους μύες και βοηθούν την αναπνοή να επανέλθει στον φυσιολογικό ρυθμό της. Έστω 10’ την ημέρα βοηθούν σημαντικά στη μείωση των σωματικών συμπτωμάτων του άγχους.
Tόσο οι ατομικές τεχνικές όσο και η θετική παρέμβαση των επιχειρήσεων μπορούν να συμβάλλουν θετικά στη μείωση του στρες και να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός "υγιούς και ανταγωνιστικού" εργασιακού περιβάλλοντος, ελεύθερου από πιέσεις, εντάσεις, προστριβές, απώλειες αλλά και καταστάσεις κρίσης.
Υπενθυμίζουμε ότι η συνολική ανθρώπινη αξία
δεν μετριέται με υλικά ή εργασιακά επιτεύγματα.
