Το εργασιακό burnout αποτελεί έναν συνδυασμό σωματικής, πνευματικής και συναισθηματικής εξάντλησης, που προκαλείται από εκτεταμένες περιόδους άγχους στον χώρο εργασίας. Βασικά του χαρακτηριστικά είναι η έλλειψη κινήτρου, η αποστασιοποίηση από τους συνεργάτες και η μειωμένη παραγωγικότητα.
Τι είναι το burnout;
Το burnout ή αλλιώς η επαγγελματική εξουθένωση αποτελεί ένα σύνδρομο όπου ένας εργαζόμενος βιώνει μια κατάσταση εξάντλησης και γίνεται κυνικός αναφορικά με την αξία της δουλειάς του ενώ παράλληλα του γεννάται η αμφιβολία για την ικανότητα του να αποδώσει. Παλαιότερα, το σύνδρομο αυτό ήταν συχνό φαινόμενο σε επαγγέλματα σχετικά με την υγεία (όπως γιατροί, νοσοκόμες) τώρα πια το συναντάμε σε οποιονδήποτε κλάδο.
Το burnout αποτελείται από τρία στοιχεία:
Συναισθηματική εξάντληση
Η συναισθηματική εξάντληση θεωρείται η κεντρική διάσταση της επαγγελματικής εξουθένωσης, όπου οι εργαζόμενοι χαρακτηρίζονται από έλλειψη ενέργειας και μία αίσθηση εξάντλησης των συναισθηματικών τους πόρων που τους οδηγούν σε συναισθήματα απογοήτευσης καθώς συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους όπως παλιά.
Αποπροσωποποίηση
Η αποπροσωποποίηση αφορά την μεταχείριση των εργαζομένων προς τους πελάτες ως αντικείμενα και όχι ως ανθρώπους. Πιο συγκεκριμένα οι εργαζόμενοι συμπεριφέρονται πιο κυνικά και απόμακρα τόσο στους πελάτες όσο και στους συναδέλφους τους κυρίως με την χρήση υποτιμητικής γλώσσας.
Μειωμένα προσωπικά επιτεύγματα
Τα μειωμένα προσωπικά επιτεύγματα σχετίζονται με την τάση των εργαζομένων να αξιολογούν αρνητικά τον εαυτό τους και να αισθάνονται ότι δεν είναι επαγγελματικά ικανά να πετύχουν τους στόχους τους και να αποδώσουν στο μέγιστο.
O αιτίες που οδηγούν τους εργαζομένους στην επαγγελματική εξουθένωση
Κατά κύριο λόγο, οι απαιτήσεις που έχει μία θέση εργασίας κάνουν τους εργαζόμενους να καταβάλουν μία ασταμάτητη προσπάθεια ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σε αυτές αλλά ουσιαστικά τους οδηγεί σε ψυχολογική αποστασιοποίηση από την εργασία και τελικά σε κόπωση. Η προσωπικότητα ενός εργαζόμενου επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τις απαιτήσεις στην εργασία του και πολλές φορές δεν αντιστοιχεί στις απαιτήσεις αυτές και οδηγείται σε στρες και άγχος.
Ο φόρτος εργασίας και η πίεση είναι επίσης δύο παράγοντες που ευνοούν το burnout καθώς δημιουργούν εργασιακό άγχος το οποίο πολλές φορές οι εργαζόμενοι δεν εκφράζουν.
Μία ακόμη αιτία μπορεί να αποτελέσει η ανασφάλεια του εργαζομένου σχετικά με την θέση εργασίας του, η οποία μπορεί να είναι προσωρινή και όχι μόνιμη με αποτέλεσμα να αισθάνεται το μέλλον του αβέβαιο.
Το εργασιακό περιβάλλον διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ψυχολογία κάθε εργαζόμενου και έχει αποδειχθεί ότι οι μη υγιείς σχέσεις με τους συναδέλφους μπορεί να οδηγήσει σε εξουθένωση.
Ποια είναι όμως τα συμπτώματα του burnout;
Τα συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης διαφέρουν από άτομο σε άτομο αλλά τα πιο συνηθισμένα είναι τα εξής:
- αίσθημα κόπωσης
- ψυχολογικά προβλήματα (πχ άγχος, κατάθλιψη, αϋπνίες, εξασθένηση μνήμης)
- σωματικά προβλήματα (πχ πόνος στον αυχένα, λοιμώξεις, γαστρεντερικές διαταραχές, δύσπνοια)
- συγκεκριμένες συμπεριφορές όπως είναι οι έντονες αντιδράσεις θυμού, εκνευρισμού και απογοήτευσης καθώς δεν μπορούν να συγκρατήσουν τα συναισθήματά τους και ξεσπούν εύκολα ακόμη και με την παραμικρή πίεση που μπορεί να αισθανθούν
- καχυποψία προς όλους τους συναδέλφους
- αίσθηση ότι ο χρόνος δεν κυλά όταν βρίσκονται στη δουλειά
- μειωμένη απόδοση
Πιο «αδύναμοι» οι νεότεροι
Σύμφωνα με τα ευρήματα σχετικής έρευνας Milinnials και Γενιά Z δείχνουν να έχουν επηρεαστεί περισσότερο από αυτές τις συνθήκες (42% και 40% αντίστοιχα), ενώ πολύ μεγάλη είναι και η διαφορά στις απαντήσεις μεταξύ των στελεχών που κατέχουν θέσεις ευθύνης (45%) οι οποίοι, όπως φαίνεται, νιώθουν πολύ περισσότερο πιεσμένοι και καταβεβλημένοι από τα στελέχη που δεν έχουν θέσεις ευθύνης (29%).
Τι αναζητούν οι εργαζόμενοι
Ενδεικτικό της σημερινής κατάστασης διεθνώς είναι το γεγονός πως σχεδόν 4 στους 10 εργαζόμενους σκέφτονται να αλλάξουν εργασία το επόμενο 10μηνο, λόγω στρες και μεγάλης καταπόνησης, ενώ οι μισοί - σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας - εκτιμούν πως θα βιώσουν μια επαγγελματική εξουθένωση στο άμεσο μέλλον.
Ένα εργατικό δυναμικό που νιώθει ψυχολογικά καταβεβλημένο, όχι μόνο δεν είναι παραγωγικό αλλά αναζητεί διαρκώς τον επόμενο σταθμό της καριέρας του, ενισχύοντας έτσι το φαινόμενο της «Σιωπηλής Παραίτησης» που παρατηρείται σε πολλές επιχειρήσεις ανά τον κόσμο σήμερα».
Πως να αντιμετωπίσετε το Burnout
Για να αντιμετωπίσει ένας εργαζόμενος την επαγγελματική εξουθένωση χρειάζεται να εστιάσει στον εαυτό του. Κάποιοι από τους τρόπους είναι οι εξής:
- Προτεραιότητα στην ξεκούραση
- Διακοπές για σωματική και ψυχολογική χαλάρωση
- Βελτίωση του ύπνου
- Δραστηριότητες που τον ευχαριστούν
- Υποστήριξη από το εργασιακό περιβάλλον
- Εξισορρόπηση προσωπικού και επαγγελματικού χρόνου
- Στόχευση σε καθημερινούς μικρούς στόχους
- Προτεραιοποίηση των εργασιών
- Βοήθεια από τους συναδέλφους όταν υπάρχει ανάγκη
- Ενασχόληση με δημιουργικές δραστηριότητες που μπορούν να είναι και αγχολυτικές όπως τη μαγειρική, την κηπουρική ή τις χειροτεχνίες,.
Τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις
- Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους εργαζομένους τους να κάνουν χρήση της ετήσιας άδειάς τους για να αποσυμφορίζονται, όποτε νιώθουν την ανάγκη.
- Οι εταιρείες οφείλουν να καλλιεργούν ένα κλίμα εμπιστοσύνης και υποστήριξης που θα εξασφαλίζει ότι οι εργαζόμενοι θα αισθάνονται ασφαλείς.
- Οι εργοδότες θα πρέπει να επιτρέπουν στους εργαζομένους τους να απουσιάζουν ορισμένες μέρες από την εργασία τους, όταν αισθάνονται πιεσμένοι ψυχολογικά, ώστε να μπορούν να αναρρώσουν.
Η Spartan Security έχει λάβει την πιστοποίηση ως Great Place to Work περιβάλλον καθώς διαθέτει μια ισχυρή εταιρική κουλτούρα και έχει καταφέρει να προσφέρει ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, καλό εργασιακό περιβάλλον και προσεκτικά σχεδιασμένες ευκαιρίες ανάπτυξης, ειδικά για τα νεότερα στελέχη.
Η συνολική εργασιακή ικανοποίηση σήμερα είναι πολυδιάστατη και βασίζεται στον καθορισμό της αμοιβής ανάλογα με την απόδοση, στην δυνατότητα εξέλιξης αλλά και στην ευελιξία, την ψυχική υγεία και την ευημερία.
